KARTKA Z HISTORII - ATATURK. TWÓRCA NOWOCZESNEJ TURCJI

Mustafa Kemal Pasza Ataturk (1881–1938) to niewątpliwie człowiek-symbol, bohater narodowy Turcji. Każdy, kto choć raz był w Turcji kojarzy wizerunek pierwszego prezydenta tego kraju, który jest widoczny na monetach, portretach wiszących w restauracjach, kinach czy prywatnych domach. Mustafa Kemal Pasza Ataturk uznawany jest za człowieka, który uczynił z Turcji kraj europejski. Jego reformy okazały się przełomowe i co istotne - żaden z filarów polityki reformatora nie został podważony osiemdziesiąt lat od jego śmierci. Państwo pozostaje republiką świecką, kroczy ku współczesności, a trwałą wartość życia politycznego stanowi pełna demokracja, której strzeże stworzona przez Ataturka i niemieszająca się do polityki armia. Pod koniec I Wojny Światowej Imperium Osmańskie, które opowiedziało się po stronie Niemiec, zostało zajęte przez aliantów. Sułtan stracił swoją wiarygodność a sytuacja w kraju stała się bardzo napięta. Wtedy liderem został popularny generał Kemal Mustafa. W roku 1922 stanął na czele ruchu nacjonalistycznego i obalając sułtana zakończył epokę Imperium Osmańskiego. Po proklamowaniu republiki przeniósł stolicę kraju ze Stambułu do Ankary. W 1923 r. został wybrany na pierwszego prezydenta Turcji, którym pozostał aż do śmierci, w 1938 r. wprowadzając autorytarne rządy i modernizację oraz europeizację kraju. Wśród przeprowadzonych reform prawnych i społecznych na uwagę zasługują m. in.: zniesienie kalifatu, fezów, sekularyzacja państwa, wprowadzenie kalendarza gregoriańskiego, alfabetu łacińskiego, oczyszczenie języka tureckiego ze słów pochodzenia arabskiego i wprowadzenie nazwisk. Sam Mustafa Kemal wybrał dla siebie nazwisko Ataturk, czyli ojciec Turków, którego nie wolno było nosić żadnemu innemu Turkowi. Znacznie ograniczył ingerencję islamu w politykę państwa wprowadzając kodeks karny. Wprowadził obowiązkowe nauczanie kobiet, a także ustawy gwarantujące kobietom równość społeczną i polityczną. Promowano też zachodni styl ubierania się. Przeprowadził plan gospodarczy, którego celem była modernizacja i niezależność gospodarcza Turcji. Zmarł w 1938 r. i został pochowany w ogromnym mauzoleum w Ankarze, gdzie znajduje się jego muzeum. Narod Turecki do dziś czci I prezydenta Republiki Turcji.

AFIJET OLSUN- smacznego !

Mowisz: Turcja, myślisz: słońce, ciepłe morze i wyśmienita kuchnia! Turecka kuchnia słynie z różnorodności smaków i aromatów, a pyszne dania i desery prześcigają się w walce o tytuł najlepszych na świecie. To, co najbardziej dla niej charakterystyczne to przede wszystkim swoboda w łączeniu rozmaitych smaków i składników. Na stołach króluje kebab, ciekawie przyrządzone warzywa i słodkie desery. Jest różnorodnie, kolorowo i pysznie! Duże znaczenie w kuchni i kulturze tureckiej odgrywają napoje. Któż z nas nie słyszał o „kawie po turecku”? Jest gęsta jak smoła, aromatyczna i szybko stawia na nogi! Wyróżnia ją nie tylko smak, ale sam rytuał parzenia. Sięgająca Imperium Osmańskiego tradycja parzenia i picia kawy w Turcji, została wpisana w 2013 r. na listę narodowego dziedzictwa UNESCO. Kawę mieli się i praży tuż przed przygotowaniem. Zmielone ziarna gotuje się z wodą i cukrem w specjalnym tygielku „cezve”, z którego jest przelewana do małych filiżanek. Narodowym napojem Turcji jest jednak herbata będąca niezbędnym dodatkiem spotkań towarzyskich, symbolem pokoju i gościnności. Przygotowuje się ją w specjalnym czajniczku i podaje gorącą zgodnie ze starą zasadą, że w ekstremalnym upale należy pić gorące płyny. Mówiąc o napojach nie sposób nie wspomnieć o tureckim ayranie czyli pomieszanym jogurcie z lekko posoloną wodą, którym popija się tu wszystkie potrawy. W 2013 r. premier Turcji Tayyip Erdoğan ogłosił Ayran napojem narodowym.

TURCJA KEBABEM STOI!

Turcja bez kebabu jest jak morze bez plaży. Według legendy wymyślił go kucharz Iskander, który zbudował pionowy ruszt, zasypał go węglem i na środku zamontował miecz, na którego nabił baranie mięso. Taka konstrukcja zagwarantowała soczystość mięsa. Kebab europejski ma niewiele wspólnego z tym tradycyjnym, którym jest grillowane mięso. W Turcji wyróżnia się ponad sto gatunków kebabu, często noszących nazwę miasta, z którego pochodzą. Nie ma jednej jego definicji, może być z mięsa pokrojonego w kostkę, jak np. yogurtlu kebab, z mięsa mielonego, jak adana kebab czy najbardziej popularny w Europie - döner kebab z mięsa nadziewanego na pionowy szpikulec i podawany w picie (w Turcji w naleśniku lavash). Kebab przyrządza się dziś z baraniny, wołowiny, jagnięciny, ale też z drobiu.

TOP POTRAWY, KTÓRYCH TRZEBA SPRÓBOWAĆ W TURCJI:

KÖFTE: to lekko przyprawione klopsiki, które przygotowuje się mieszając kaszę bulgur, kaszę mannę z jajkiem, mąką i przyprawami a następnie łączy z podsmażonym mielonym mięsem, często przygotowanym z dodatkiem orzechów włoskich. Tak przygotowane pierożki smaży się później w głębokim oleju.
SIMIT: uzależniające bajgle o idealnej konsystencji - chrupiące na zewnątrz i mięciutkie w środku, często obtoczone bogato w sezamie.
MENEMEN: danie składające się z podsmażonych pomidorów, papryki i cebuli z dodatkiem jajek.
POGAČA: puszyste, drożdżowe bułeczki, mogą być bez nadzienia, ale też faszerowane serem, cebulą lub papryką.
PIDE: to turecki kuzyn pizzy, wypiek przygotowuje się z cienkiego ciasta drożdżowego, formuje w kształt łódki i nadziewa farszem, którym może być ser, twaróg, warzywa, zioła czy mięso.
SIGARA BOREGI: chrupiące rolki z serem w środku.
SARMA: faszerowane liście winorośli (często z ryżem, przyprawami i z mięsem).
MERCIMEK ÇORBASI: zupa z soczewicy bardzo popularna zwłaszcza w miesiącach zimowych na śniadanie.
ISKEMBE: zupa z cielęcych lub jagnięcych flaków, często podawana w specjalnych restauracjach zwanych iskembe salonu.
GÖZLEME: nadziewane ciasto na makaron (z serem, szpinakiem lub czekoladą).
KARNIYARIK: pieczony bakłażan faszerowany mięsem mielonym.

TURECKIE SŁODKOŚCI

Lubisz słodycze? To się dobrze składa! Turcja jest prawdziwym rajem dla miłośników łakoci. Desery są tu bardzo słodkie! Jednym z powszechnie znanych na świecie jest baklava czyli ciasto z ciasta francuskiego z nadzieniem orzechowym w syropie. Inne popularne w Turcji to m.in.: sütlach - pudding ryżowy, lokma - małe kulki ciasta drożdżowego, pieczone w oleju i maczane w syropie, helva - cukierek z sezamu, cukru, mąki, miodu czy kunefe przygotowywany z ciasta kadayif, w który zawija się ciągnący ser dil peyniri a następnie smaży lub piecze i polewa słodkim syropem cukrowym z dodatkiem soku z cytryny i wody różanej. Tureckie lody są lekko gumowate, zwarte i nie zawierają jajek. Co zabawne, po obróceniu wafelka do góry nogami, lód z niego nie wypadnie!